АДОЛЬФ СТШЕЛЕЦЬКИЙ (1822–1893), РИМО-КАТОЛИЦЬКИЙ ПАРОХ ГАЛИЧА (ДО 650-РІЧЧЯ ЗАСНУВАННЯ ГАЛИЦЬКОЇ МИТРОПОЛІЇ ЛАТИНСЬКОГО ОБРЯДУ)

Автор(и)

  • Андрій ЧЕМЕРИНСЬКИЙ
https://doi.org/10.15330/hal_swc.10.80-104

Ключові слова:

Галич, греко-католики, декан, епітафія, єпископ, канонік, костел, могила, Адольф Стшелецький, римо-католики, Франц-Йосиф І, Чернівці, цісар
Опубліковано онлайн: 2025-12-03

Анотація

Кожне місто вирізняється тим, як воно зберігає історичну пам’ять про події минулих століть, а також про осіб, які сприяли його розвитку чи мали вплив на громаду. Важливо, щоб ця пам’ять була комплексною й достовірною, а не вибірковою – залежною від особистого ставлення чи упередженості окремих осіб, що мають вплив і власне бачення того, що саме варто досліджувати та висвітлювати. На жаль, історична пам’ять про Галич має чимало прогалин, зокрема щодо подій останніх двох століть. Це стосується, зокрема, історії римо-католицької громади міста та її духовних провідників. Причин такої ситуації багато, однак найсуттєвішими є негативні наслідки більшовицької окупації краю, а також зміни в релігійному та національному складі міського населення. Римо-католицька громада Галича впродовж багатьох століть займала друге місце за чисельністю, а за своїм впливом часом відігравала провідну роль. Її духівництво сприяло утвердженню християнських цінностей серед мешканців міста, дбало про виховання дітей та духовний розвиток громади. У 2025 році виповнилося 650 років з часу заснування Галицької (Львівської) митрополії Римо-католицької церкви. З огляду на цю ювілейну дату доцільно пригадати окремі сторінки її історії. Метою цієї статті є дослідження біографії, основних етапів життя і душпастирської діяльності одного з духовних провідників римо-католицької громади – священника Адольфа Стшелецького. У роботі розкрито його роль і значення як у житті церкви, так і в суспільному житті міста. Завдання автора – на основі виявлених джерел подати цілісну картину життя А. Стшелецького: від народження, викладацької діяльності в Чернівецькій гімназії, праці деканом у Бучачі та Станиславові до останніх років його служіння в Галичі. У фокусі дослідження – маловідомі та раніше не висвітлені епізоди локальної історії міста в контексті діяльності духівництва. У статті подано інформацію про Стшелецького як викладача, очільника римо-католицьких деканатів, місцевого священника та жертводавця. Окремо розглянуто питання його поховання на старому цвинтарі Галича. Матеріал підготовлено на основі офіційних державних та церковних джерел, а також періодики другої половини ХІХ століття. Опрацьовані документи дозволили реконструювати біографію та душпастирську діяльність А. Стшелецького у хронологічній послідовності. Опрацьований матеріал дозволяє розширити відомості про діячів Галича другої половини ХІХ століття. Викладені в статті дані можуть стати корисними для підготовки тематичних екскурсій, присвячених об’єктам локальної історії, їхнім засновникам і меценатам. Інформація та джерела, залучені в дослідженні, вводяться до наукового обігу вперше.

Посилання

Beilage zum Verordnungsblatte für den Dienstbereich des Ministeriums für Cultus und Unterricht [Supplement to the Ordinance Gazette for the service area of the Ministry of Cults and Education]. (1874). Jahrgang 1874, Stück XVIII, S. LXXXIII. [in German].

Bonus pastor. 8 lutego 1879. Nr. 3. S. 24. [in Polish].

Bonus Pastor. 22 marca 1879. Nr 6. S. 52. [in Polish].

Bonus Pastor. 6 marca 1880. Nr. 5. S. 40. [in Polish].

Bonus Pastor. 27 listopada 1880. Nr. 24. S. 194. [in Polish].

Bonus Pastor. 2 kwietnia 1881. Nr. 7. S. 57. [in Polish].

Bonus Pastor. 28 maja 1881. Nr. 11. S. 92. [in Polish].

Catalogus Universi Venerabilis Cleri Saecularis et Regularis Archidioeceseos Leopolitanae R. L. Sede Archiepiscopali Vacante pro Anno Domini 1848 [Catalogue of the entire venerable secular and regular clergy of the Archdiocese of Lviv of the Latin rite, with the archiepiscopal seat vacant, for the year of the Lord 1848]. Leopoli, 1848. [in Latin].

Catalogus universi venerabilis cleri saecularis et regularis ArchidioeceseosLeopolitanae ritus latini pro Anno Domini MDCCCLXVII [Catalogue of the entire ven erable secular and regular clergy of the Archdiocese of Lviv of the Latin rite for the year of the Lord 1867]. Leopolis, 1867. [in Latin].

Correspondenz Blatt für den katholischen Clerus Oesterreichs [Correspondence paper for the Catholic clergy of Austria]. (1893). Nr. 9, S. 323. [in German].

Czernowitzer Zeitung [Chernivtsi newspaper]. 26 janner 1868. Nr. 12, S. 4. [in German].

Dilo [Deed]. Piatnytsia, 9 (21) tsvitnia 1893. Ch. 77, S. 4. [in Ukrainian].

Festschrift zur hundertjährige Gedenkfeier der Gründung des (k. k. I. Staats) gymnasiums (in Czernowitz) 1808 [Commemorative publication for the centenary celebration of the founding of the Imperial State Gymnasium in Chernivtsi in 1808]. 16. Dezember 1908. Czernowitz. S. 231. [in German].

Hof und StaatsHandbuch des Kaiserthumes Österreich für das Jahr 1856: Dritter Theil [Court and State Handbook of the Austrian Empire for the year 1856: Part III]. Wien, 1856. [in German].

Gazeta koscielna [Church Gazette]. 12 maja 1893. Nr. 15. S. 127. [in Polish].

Gazeta Lwowska [Lviv Gazette]. Sobota, 1 sierpnia 1891. Nr. 173. S. 3. [in Polish].

Gazeta Lwowska [Lviv Gazette]. Czwartek, 18 listopada 1886. Nr. 264. S. 3. [in Polish].

Gazeta Lwowska [Lviv Gazette]. Środa, 26 kwietnia 1893. Nr. 94. S. 3. [in Polish].

Gazeta Narodowa [National Gazette]. Wtorek, 10 maja 1870. Nr. 121. S. 3. [in Polish].

Gazeta Narodowa [National Gazette]. Czwartek, 18 maja 1871. Nr. 165. S. 3. [in Polish].

Gazeta Narodowa [National Gazette]. Niedziela, 23 czerwca 1872. Nr. 170. [in Polish].

Gazeta Narodowa [National Gazette]. Wtorek, 3 września 1872. Nr. 241. S. 3. [in Polish].

Gazeta Narodowa [National Gazette]. Sobota, 5 grudnia 1874. Nr. 279. [in Polish].

Gazeta Narodowa [National Gazette]. Sobota, 17 listopada 1877. Nr. 264. S. 2. [in Polish].

Gazeta Narodowa [National Gazette]. Sobota, 2 marca 1878. Nr. 51. S. 2. [in Polish].

Gazeta Narodowa [National Gazette]. Czwartek, 5 lutego 1880. Nr. 28. S. 3. [in Polish].

Gazeta Narodowa [National Gazette]. Piątek, 17 września 1880. Nr. 214. S. 2. [in Polish].

JahresBericht über den Zustand des K.K. OberGymnasiums zu Czernowitz in dem Herzogthume Bukowina während das Schuljahres 1853 [Annual report on the state of the Imperial Gymnasium in Chernivtsi in the Duchy of Bukovina during the school year 1853]. Czernovitz, 1853. [in German].

JahresBericht über den Zustand des K.K. OberGymnasiums zu Czernowitz in dem Herzogthume Bukowina während das Schuljahres 1857 [Annual report on the state of the Imperial Gymnasium in Chernivtsi in the Duchy of Bukovina during the school year 1857]. Czernovitz, 1857. [in German].

JahresBericht des k.k. OberGymnasiums zu Czernowitz [Annual report of the Imperial Gymnasium in Chernivtsi]. Czernowitz, 1866. [in German].

Krynica [Well]. 10 lipca 1892. Nr. 5. S. 46. [in Polish].

Kurjer Stanislawowski [Stanisławów Courier]. 30 pazdziernika 1887. Nr. 83. S. 6. [in Polish].

Kurjer Stanisławowski [Stanisławów Courier]. 16 czerwca 1889. Nr. 168. S. 4. [in Polish].

Kurjer Stanisławowski [Stanisławów Courier]. 23 kwietnia 1893. Nr. 369. [in Polish].

Kalendarz Wydawnictwa dzieі tanich i pożytecznych: na rok 1868 [Calendar of the Publishing House of Cheap and Useful Works: for the year 1868]. Tom 2. Krakow, 1868. S. 176. [in Polish].

Kuryer Lwowski [Lviv Courier]. 3 sierpca 1890. Nr. 213. S. 5. [in Polish].

Niemcewicz U. (1855). Powrót posła: Komedya oryginalna we trzech aktach, wierszem [Return of the Deputy: Original comedy in three acts, in verse]. Sanok. [in Polish].

Programm des K.K. OberGymnasiums in Czernowitz in dem Herzogthum Bukowina [Program of the Imperial Gymnasium in Chernivtsi in the Duchy of Bukovina]. Czernowitz, 1865. [in German].

Przegląd Lwowski [Lviv Review]. 15 grudnia 1881. Zeszyt 24. [in Polish].

Russkaia rada [Rus’ Council]. 1 (13) lypnia 1882. S. 89. [in Ukrainian].

Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkiem Księstwem Krakowskiem na rok 1871 [Schematism of the Kingdom of Galicia and Lodomeria with the Grand Duchy of Krakуw for the year 1871]. [in Polish].

Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkiem Księstwem Krakowskiem na rok 1875 [Schematism of the Kingdom of Galicia and Lodomeria with the Grand Duchy of Krakуw for the year 1875]. [in Polish].

Szkoła [School]. 24 lutego 1880. Nr. 8. S. 64. [in Polish].

Tygodnik Katolicki [Catholic Weekly]. 23 września 1870. Nr. 38. S. 602. [in Polish].

Tygodnik Katolicki [Catholic Weekly]. 15 stycznia 1892. R. 2, nr 2. S. 14. [in Polish].

Wiadomości katolickie [Catholic News]. 19 sierpnia 1888. Nr. 16. S. 128. [in Polish].

Wiadomości kościelne [Church News]. 15 pazdziernika 1873. Nr. 2. S. 17. [in Polish].

Wiadomości kościelne [Church News]. 10 maja 1875. Nr. 19. S. 188. [in Polish].

Wiadomości kościelne [Church News]. 8 grudnia 1877. Nr. 25. S. 197. [in Polish].

Zeitschrift für die deutschösterreichischen Gymnasien [Journal for the German Austrian Gymnasia]. Tom 6. Wien, 1855. [in German].

Związek: piśmo tygodniowe: Organ Związku stowarzyszeń zarobkowych i gospodarczych dla Galicyi i W. ks. Krakowskiego [Association: weekly journal: organ of the Association of economic and cooperative societies for Galicia and the Grand Duchy of Krakуw]. Lwów, 1880. S. 54–55. [in Polish].

Genealogiczne.pl ocalić od zapomnienia – poszukiwania genealogiczne [Genealogiczne.pl save from oblivion – genealogical research]. URL: http://

www.genealogiczne.pl/grob/1950.html [in Polish].

Метрики публікації
Як цитувати
ЧЕМЕРИНСЬКИЙ, А. (2025). АДОЛЬФ СТШЕЛЕЦЬКИЙ (1822–1893), РИМО-КАТОЛИЦЬКИЙ ПАРОХ ГАЛИЧА (ДО 650-РІЧЧЯ ЗАСНУВАННЯ ГАЛИЦЬКОЇ МИТРОПОЛІЇ ЛАТИНСЬКОГО ОБРЯДУ). Галич. Збірник наукових праць, 10, 80–104. https://doi.org/10.15330/hal_swc.10.80-104

Статті цього автора (авторів), які найбільше читають

1 2 > >>